Series als The Hunger Games, Divergent, The Handmaids Tale waren enkele jaren terug behoorlijk in trek. Je kon er in de boekhandel moeilijk naast en de ene verfilming na de andere diende zich aan. Een heerlijke periode voor een dystopian lover zoals ik.
De gouden tijd voorbij
Vandaag stel ik vast dat de gouden tijd van de dystopie wat voorbij is. Je ziet ze steeds minder opduiken in de boekhandel, het fantasygenre lijkt hun plek te hebben ingenomen in de etalage, vooral in het YA-genre. Ook bij volwassen literatuur is het zoeken naar nieuwe ontdekkingen. Toch lanceerde VRT recent de eerste Vlaamse dystopische scifiserie sinds jaren: Arcadia. De lauwe reacties bewijzen opnieuw dat de dystopie wat in het slop is geraakt. Sterker nog, als je gaat kijken op sociale media lokt ze bij sommige mensen zelfs irritatie op. ‘Al die bangmakerij’, ‘Altijd zo zwaar en negatief’ of ‘Schrijf eens iets plezant’; het zijn uitspraken die menig dystopisch auteur dezer dagen regelmatig hoort. In mijn ogen heeft dat alles te maken met de wereld waarin we leven.
Dystopie loert achter elke straathoek
Enkele jaren terug stonden we er in Europa veel beter voor dan vandaag. De economische en politieke situatie was stabiel. Een dystopische roman lezen was spannend, omdat de kans dat het ons zou overkomen redelijk klein was. En toen kwam corona. Klimaatrampen. Een oorlog naast de deur. Een energiecrisis. De economie kelderde, prijzen schoten de hoogte in. Niet alleen een ramp voor ons, ook voor de dystopie. Plots kwam het heel dichtbij en werd het allemaal een pak realistischer. De dystopie werd, op een paar bestsellers zoals die van Neal Shusterman na, verbannen naar een stoffig uithoekje. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het fantasygenre het nu beter doet. Fantasy laat ons ontsnappen uit de dagelijkse realiteit.
Maatschappijkritiek en escapisme
Mijn liefde blijft echter stellig overeind, in wat voor wereld we ook leven. Voor mij heeft het dystopische genre vooral te maken met kritisch denken. Zeker in crisistijden moeten we dat blijven doen. Dystopische verhalen zetten aan het denken, openen gesprekken en geesten en tonen ons vooral hoe het beter kan. Ze leren ons dat de kracht van verandering diep in onszelf ligt. Wij hebben de kracht om fundamenten onderuit te halen en onze situatie te veranderen. We moeten het alleen willen zien. Dystopieën confronteren ons daarmee en dat is net hun grote kracht. Daarnaast is er zeker ook niks mis mee om even te ontsnappen in een spannend fantasyboek.
Reactie plaatsen
Reacties